Желілер және қосалқы станциялар цехы (ЖҚСЦ) – Маңғыстау түбегіндегі алғашқы энергетикалық бөлімше. Ол бірінші энергия поездының келуімен Маңғыстау аймағының  энергетикалық дамуы бастау алған 1960 жылы құрылды.

1962 жылы электр энергиясының резервтік көзі ретінде қазірге таңда да пайдаланылатын дизель электр станциясының алғашқы агрегатары іске қосылды.

Цех Маңғыстау облысы мен көршілес өңірлердің тұтынушыларын электр энергиясымен үздіксіз және сапалы қамтамасыз етуге арналған. Қойылған міндеттерге қол жеткізу үшін цехтың негізгі іс-шаралары:

• тұтынушыларды электрмен жабдықтаудың шарттық талаптарын сақтау.
• пайдаланылатын жабдықтарға сапалы қызмет көрсету және жөндеу.
• еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарын қамтамасыз ету бойынша жоспарларды, іс-шараларды орындау.
• ескірген жабдықтарды уақытында ауыстыру, заманауи технологияларды енгізу.

Ақтау қаласында сұйық металлды жылу тасымалдағышы бар БН-350 жылдам нейтронындағы әлемдегі алғашқы өнеркәсіптік реактор 25 жыл табысты жұмыс істеді. Оның жобалық жылу қуаты 1000 МВт құрады.

Реакторды физикалық іске қосу 1972 жылғы 29 қарашада жүзеге асырылды. Реакторды Маңғыстау энергожүйесіне қосу 1973 жылдың 16 шілдесінде өтті.

БН-350 реакторы жылу шығарғыштың үш контурлық сызбасы бар (натрий-натрий-су) ілмекті типті реакторларға жатады.

Пайдалану кезінде реактордың орташа қуаты 600 МВт (жылу) құрады. БН-350 реакторының бу генераторларында номиналды қуатта температурасы 386 градус Цельсий болатын 950 тонна/сағ бу өндіріледі, бұл оны 125 МВт-қа дейін электр энергиясын алу үшін пайдалануға және бір мезгілде теңіз суынан 80000 тоннаға дейін дистиллят алуға мүмкіндік берді.

1999 жылғы 22 сәуірде ҚР Үкіметі БН-350 реакторлық қондырғысының жұмысын тоқтату және оны пайдаланудан шығару жөніндегі жұмыстарды бастау туралы №456 қаулы қабылдады.

Сол сәттен бастап осы уақытқа дейін реактор кейіннен демонтаждау және көму арқылы 50 жыл мерзімге қауіпсіз ұзақ сақтау жағдайына келтіру арқылы пайдаланудан шығару кезеңінде.

Объектінің бірегейлігін, оның жоғары әлеуетті қауіптілігін және жұмыстардың технологиялық күрделілігін ескере отырып, Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрінің 2003 жылғы 09 қазандағы №200 "РУ БН-350 пайдаланудан шығару жобасының негізгі ережелері"бұйрығымен әзірленді және бекітілді. Осы Ережелерге сәйкес пайдаланудан шығару жөніндегі барлық жұмыстар құрылыстың бес кезегіне топтастырылған:

• І кезек – БН-350 реакторының пайдаланылған отынын орналастыру
• ұзақ мерзімді сақтау.
• ІІ кезек-РУ БН-350 сұйық металл жылу тасығышымен жұмыс істеу.
• ІІІ кезек-ТҚ БН-350 сұйық радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеу.
• ІV кезек-РУ БН-350 қатты радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеу.
• V кезек – РУ БН-350 к ғимараттарды, құрылыстарды және инженерлік жүйелерді дайындау қауіпсіз ұзақ сақтау.

БН-350 реакторын табысты апатсыз пайдаланудың және ғылыми зерттеулерінің орасан зор тәжірибесі, сондай-ақ қазіргі уақытта жинақталып отырған пайдаланудан шығару және халықаралық ынтымақтастық жөніндегі тәжірибе әлемдік атом энергетикасын дамыту үшін үлкен маңызға ие.

Маңғыстау облысында ауыз сумен жабдықтауды қамтамасыз ету мақсатында пайдалануға жарамды табиғи жер үсті және жер асты көздері жоқ.  Өңірдің халқы мен өнеркәсібін сумен жабдықтау, дистиллят өндіру және ДӨЗжӨЖСЖЗ-да ауыз су және шаруашылық су дайындау Каспий теңізінен таза теңіз суын алу есебінен қамтамасыз етіледі. Тұщыту кешенінің өнімділігі тәулігіне 73,6 мың м3 дистиллят, 54,9 мың м3 ауыз су және 12,21 мың м3 техникалық суға жетеді.

«МАЭК» ЖШС-де ауыз су өндірісінің бірегей тәжірибесі дистиллятты терең тазалау мен байытудың сүзгілеу әдісіне негізделген қолданылатын технологияның сенімділігін дәлелдеді. Өндірілетін судың сапасы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік стандартының барлық нормаларына сәйкес келеді.

Тұщыту кешенінің технологиясы мен жабдықтары үнемі жетілдірілуде.

Үлбірлі технология (ГТПИ -1,2,3) бойынша жұмыс істейтін өнімділігі 1500 м3/сағ болатын 3 заманауи тұщыту қондырғысы пайдалануға енгізілді, ол 1 м3 дистиллятты өндіруге жылу, электр энергиясы және теңіз суының үлестік шығындарының төмендеуімен ерекшеленеді.            ДӨЗжӨЖСЖЗ технологиялық процесті басқару үшін АБЖ ТП жүйесі енгізілді, тұщытуға (теңіз суы, жылытатын бу, жылу) энергия ресурстарын тұтынуды есепке алу және дайын өнімді (дистиллят, ыстық су және техникалық су) ішкі және сыртқы тұтынушыларға бөлуді есепке алу.

Жалпы белгіленген қуаты 625 МВт үш энергоблоктан тұратын блокты типті жылу электр станциясы (ЖЭС). ЖЭС Маңғыстау облысын және көршілес аймақтарды электр энергиясымен қамтамасыз етеді. Көршілес облыстарға электр энергиясын тасымалдау үшін Бейнеу, Теңіз, Құлсары, Атырау, Индер арқылы Маңғыстау энергия жүйесін  Ресейдің бірыңғай энергия жүйесімен байланысты қамтамасыз ететін Л-220-2075, Л-220-2085 «транзиттік желілер» жұмыс істейді. Бұл жүйеаралық ағындардың есебінен энергиямен жабдықтауды өзара резервтеу міндетін шешуге мүмкіндік береді. ЖЭС іске қосу уақыты 1983-1990 жж.

ЖЭС - белгіленген техникалық нормативтерден төмен шығарындыларды азайтуға мүмкіндік беретін түтін газдарының рециркуляциясын енгізумен заманауи энергетикалық бөлімше.

1965 жылы №2 қуатты жылу электр орталығының құрылысы басталды және үш жылдан кейін мұнда алғашқы турбоагрегат пен қазандық агрегаты іске қосылды. 1985 жылға дейін тағы да 9 турбо - және 12 қазандық агрегаты кезекпен пайдалануға берілді.

Ленинград институты әзірлеген жобаға сәйкес БН-350 – ЖЭО-2 – ЗПДиПТВС реакторының кешенді жұмысы қарастырылды.

Станцияның белгіленген қуаты 630 МВт құрады. Бүгінгі күні бірқатар жабдықты пайдаланудан шығару және оны консервациялауға орналастыру нәтижесінде станцияның қолда бар электр қуаты 460 МВт және қазан агрегаттарының жиынтық өнімділігі 2890 т/сағ.құрайды.

ЖЭО-2 негізгі міндеті-Ақтау қаласы мен Маңғыстау облысының кәсіпорындары мен тұрғындарына электр, жылу энергиясын, сондай-ақ ЗПД және ПТВС тұщыту қондырғыларына арналған бу өндіру.

ЖЭО-2 "МАЭК" ЖШС-нің бірыңғай энергия жүйесінде Атырау энергия торабының, Орал энергия торабының энергия жүйесіне қуат резервін беру және Ресей Федерациясының бірыңғай энергия жүйесімен параллель жұмыс істеу арқылы жұмыс істейді. ЖЭО-2 10 турбиналық және 13 қазандық агрегаттары орнатылған. ЖЭО-2 турбиналарын іріктеуден алынған будың негізгі көлемі дистиллятты өндіруге, бөгде тұтынушыларға ("ҚазТрансОйл" АҚ, "ҚазАзот" АҚ, "Terminalex" ақ), ЖЭС, БУ-1,2,3 орталықтарының өз мұқтаждарына қолданылады.

ЖЭО-2-де БУ-1,2,3 бойлер қондырғылары пайдалануда. Сонымен қатар, ЖЭО-2 құрамына теңіздегі сорғы кіреді, ол ЖЭО-2, ЖЭС, ЗПДиПТВС және "ҚазАзот" АҚ теңіз суын беруге арналған.№11,12,13  орталықтарының қазандық агрегаттарында, №9,10 орталықтарының турбоагрегаттарында,№2, 3 орталықтарының бойлер қондырғыларында толық масштабты ТП баж орындалды.

№ 1,2,3 орталықтарында,  №1,2,3 орталықтарының турбоагрегаттарында ақпараттық-өлшеу жүйесінің бақылау құралдарын қазіргі заманға ауыстыру жұмыстары орындалды. №1-4, 11, 12, 13 ст.қазандық агрегаттарында атмосфераға зиянды заттардың шығарылуын бақылаудың автоматтандырылған жүйесі орындалды және пайдалануға енгізілді. Қазандық-турбиналық және химиялық цехтарда негізгі сорғы жабдығын ауыстыру бойынша жұмыстар жүргізілуде.

1962 жылдың 29 желтоқсаны – Маңғыстауда үлкен энергетиканың туған күні болып саналады. Бұл күні К-1 қазаны мен қуаты 6 МВт турбина пайдалануға берілді. ЖЭО-1 бірінші кезегінің белгіленген қуаты 12 МВт құрады. 1967 жылы жалпы қуаты 75 МВт ЖЭО-1 екінші кезегі пайдалануға берілді. Қазіргі уақытта ЖЭО-1 белгіленген қуаты: электр қуаты – 75МВт; жылу қуаты – 198,5 Гкал.

ЖЭО-1 Ақтау қаласын электр энергиясымен және жылумен жабдықтайды. ЖЭО-1 құрамында 4 қазандық пен 3 турбина, химиялық су тазалау (ХСТ) бар.

Тұтынушыларды энергия ресурстарымен жабдықтаудың сенімділігін арттыру, өндірістің техникалық-экономикалық және экологиялық көрсеткіштерін жақсарту мақсатында ЖЭО-1 2005 жылдан бастап негізгі жабдықтарын жаңғырту басталды. Қайта жаңартылды:

- №4, 5 ст. қазандық агрегаттары өнімділігі 25% - ға артуымен және атмосфераға зиянды заттардың шығарылуын нормативтік үлестік мәндерге дейін төмендетумен;

- технологиялық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйесін енгізумен және Каспий теңізінің бассейніне су ағызуды толық алып тастаумен химиялық су тазалау (ХСТ).